OLEJEK LAWENDOWY ~ LAWENDA WĄSKOLISTNA ~ Lavandula angustifolia
właściwości, zastosowanie, sposób stosowania, wskazania
Czy ja śnię? Oj, tak! A wszystko dzięki lawendzie wąskolistnej – Olejkowej Królowej! To ona wprowadza umysł i ciało we wszystkie fazy snu – po kolei, krok po kroku, po cichutku – niezauważalnie… To ona pomaga spokojniej oddychać. Czysta słodycz, kojąca przyjaciółka, delikatna przewodniczka – w jednej małej buteleczce, zawsze ze mną. Tak, to zdecydowanie jeden z moich kilku must-have’ów gdziekolwiek nie jestem. Szczególnie w mieście!
Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) – inaczej lawenda lekarska, zwana też czasami lawendą wonną, bławatką, czyszczeczem (nazwy ludowe), dawniej nosiła łacińską nazwę Lavandula officinalis – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Nazwa pochodzi od lavere – myć się. Pochodzi prawdopodobnie z Persji lub Wysp Kanaryjskich, skąd przywędrowała do basenu Morza Śródziemnego (Francja, Hiszpania, Andora, Włochy), ale od XVII wieku uprawiana była we Francji, a potem w wielu krajach świata, również w Polsce. Kwitnie lipiec-sierpień. Wysuszony kwiat ma minimum 13 ml/kg olejku eterycznego (linalol, geraniol, furfurol, pinen, cyneol, borneol). Olejek lawendowy to jeden z najczęściej podrabianych olejków eterycznych – jednym z bardziej popularnych „podszywaczy” jest olejek lawandynowy, który powstaje z o wiele tańszej kuzynki naszej królowej – czyli z lawandyny.
Olejek lawendowy w historii
Już w starożytnym Rzymie lawenda była używana jako środek kosmetyczny do kąpieli i pielęgnacji ciała, jak i do prania. Hildegarda z Bingen podkreślała niezwykłe właściwości tej rośliny – szczególnie jej zapachu, a Paracelsus stosował ją jako środek chroniący przed zarazą. Zauważono wtedy też, że zbieracze lawendy nie chorowali na gruźlicę. Lawenda lekarska to również jedna z głównych przypraw kuchni francuskiej (do dzisiaj), kiedy to powstała nalewka lawendowa – stosowana do trzeźwienia przy omdleniach.
Ale dopiero na początku XX wieku zyskała miano substancji prawdziwie terapeutycznej. Pewnego dnia francuski chemik i perfumiarz, René-Maurice Gattefossé, poparzył sobie rękę w wyniku wybuchu laboratorium, w którym pracował. Niechcący zamoczył ranną kończunę w kadzi z czystym olejkiem lawendowym. Poparzenia zaczęły się bardzo szybko goić, więc zafascynowany tym odkryciem René rozpoczął badania nad właściwościami nie tylko olejku lawendowego, ale i innych olejków eterycznych. Przy okazji polecam zapoznać się ze znanym przypadkiem 2-letniego chłopczyka, który doznał poważnych poparzeń – jest opisany w International Journal of Aromatherapy i do tej pory jest to klasyczny “case”, który przywołuje się w podręcznikach dla pielęgniarek uczących się, jak używać olejków eterycznych.
Dr Gattefosse udostępnił swoje badania z lekarzem wojennym, dr Valnet, który z powodzeniem wykorzystał wiedzę o właściwościach i zastosowaniu olejków eterycznych w czasie II wojny światowej w Chinach, ratując wielu żołnierzy przed nieuchronnym losem. Jego dwaj studenci kontynuowali prace badawcze i testy kliniczne, odkrywając w czystych olejkach eterycznych właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne i odkażające.
Praca tych francuskich naukowców i lekarzy na nowo otworzyła drzwi do świata wysoko wibrującej mocy olejków eterycznych. Do badaczy dołączył również Gary Young, założyciel Young Living – odkrywca i autor pierwszych olejków eterycznych i mieszanek olejkowych o wartości terapeutycznej dostępnych na szerszą skalę (a także odkrywca wielu nowych właściwości olejków!).
Współczesna aromaterapia XXI wieku
Dzisiaj naturalne olejki lawendowe są najbardziej popularnym i najczęściej stosowanym olejkiem eterycznym ze względu na swoją uniwersalność, przyjemny zapach i bezpieczeństwo. Moim skromnym zdaniem – czysty olejek lawendowy z lawendy wąskolistnej powinien obowiązkowo znaleźć się wśród olejków w domowej apteczce! Jest bardzo dobrze tolerowany przez skórę nawet małych dzieci, co sprawia, że jest jednym z podstawowych olejków używanych w produktach do pielęgnacji małych dzieci i niemowląt (jest np. składnikiem kremów i maści zapobiegających oparzeniom pieluszkowym). Olejek lawendowy w kontekście terapeutycznym wykorzystywany jest przede wszystkim w przypadku poparzeń i skaleczeń skóry, problemów z zasypianiem i niepokojem.
Charakterystyka olejku lawendowego
Prawdziwy, czysty, organiczny olejek lawendowy jest dziś bardzo trudno dostępny – zazwyczaj sprzedawana jest jego tańsza “wersja”, pochodząca z rośliny o nazwie lawandyna lub syntetyczne zamienniki linaloolu czy linalylu acetatu, a nawet syntetyczne aromaty imitujące lawendę jak etylowanilina (znana wszystkim jako “cukier waniliowy” – choć wpisana na listę niebezpiecznych związków). Za olejek lawendowy podaje się też często olejek spikowy z lawendy szerokolistnej o kamforowym zapachu przypominającym lawendę i rozmaryn.
Farmy lawendy, z których sprowadzamy olejki eteryczne Oilo i farmy olejków Young Living (które mieliśmy przyjemność zwiedzić, a nawet wydestylować kilka kropli olejku własnoręcznie!) to jedne z ostatnich oryginalnych, czystych, wolnych od jakichkolwiek “ulepszaczy” pól uprawnych lawendy, gdzie farmerzy pamiętają, jak prawidłowo zbierać i destylować kwiaty lawendy i robią to z należytą sumiennością i świadomością finalnej jakości produktu. Takie olejki eteryczne nazywamy terapeutycznymi (Therapeutic Grade). Każde nasionko lawendy pochodzi z organicznie uprawianych roślin, a cały proces odpowiada najwyższym na świecie standardom produkcji terapeutycznych olejków eterycznych. Olejki eteryczne Oilo i Young Living są poddane specjalistycznym badaniom laboratoryjnym, ponieważ standardowe badanie chromatografii nie jest w stanie rozróżnić lawendy organicznej od syntetycznej.
Pozyskiwanie olejku lawendowego: z drobnych, fioletowoniebieskich kwiatostanów, rosnących na szczycie łodyg. Do uzyskania 15 ml czystego olejku lawendowego o jakości terapeutycznej potrzebnych jest blisko 2,5 metra kwadratowego surowca.
Kolor olejku lawendowego: bezbarwny lub jasnożółty (NIE fioletowy!!!)
Zapach olejku z lawendy wąskolistnej: słodki kwiatowy, przypominający konwalię (dzięki składnikowi o nazwie linalool).
Niektóre aktywne składniki fitochemiczne olejku eterycznego z lawendy wąskolistnej:
- linalyl acetate (21-47%)
- linalol (23-46%)
- cis-beta-ocimene (1-8%)
- trans-beta-ocimene (1-5%)
- terpinen-4-ol (1-8%)
- ORAC: 360 µTE/100g
Na co stosować olejek lawendowy?
- nadciśnienie
- stres, złość, poddenerwowanie, niepokój
- stany lękowe, depresja, histeria
- problemy z koncentracją, przeciążenie umysłowe
- bezsenność, zaburzony rytm snu
- zespół niespokojnych nóg
- bóle głowy i migreny (wynikające z wysokiego ciśnienia)
- infekcje układu oddechowego
- przeziębienia, grypa, zapalenie zatok i gardła
- arterioskleroza
- bóle menstruacyjne i PMS
- dolegliwości związane z menopauzą (uderzenia gorąca, huśtawki nastroju, bóle głowy)
- alergie
- skurcze mięśni gładkich, nerwobóle
- otyłość, blokady w jelitach, fermentacja, złe przyswajanie pokarmów
- problemy skórne: poparzenia, odmrożenia, trądzik, łuszczyca, egzema, blizny, rozstępy, rozciągnięcia, grzybice, pleśniawki i liszaje pochwy, żylaki
- zniszczone, wypadające i przetłuszczające się włosy, łupież
Jak działa olejek eteryczny z lawendy?
- łagodząco na bóle brzucha i kolkę jelitową, przeciwdziała wzdęciom i bólom brzucha wynikającym z nagromadzenia się gazów (zwiększając dopływ żółci do dwunastnicy, wzmagając wydzielanie soku żołądkowego, hamując nadmierny rozwój flory bakteryjnej, przywracając prawidłowy ruch perystaltyczny jelit, regulując proces przyswajania pokarmu)
- pobudzająco na funkcje wydzielnicze różnych narządów
- zapobiega gromadzeniu się płynów w organizmie
- przyspiesza gojenie się ran, poparzeń, bliznowacenie
- rozkurczająco na mięśnie gładkie różnych narządów
- wykrztuśnie
- moczopędnie
- napotnie
- pobudzająco na krążenie (kąpiele)
- odświeżająco
- antyseptycznie (bakteriobójczo – również w stosunku do szczepów bakterii odpornych na antybiotyki)
- łagodząco na infekcje wirusowo-bakteryjne układu oddechowego, w stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, gardła i nosa
- uśmierzająco na bóle reumatyczne i nerwobóle
- zmniejsza stany napięcia nerwowego i uczucie niepokoju, ułatwiając zasypianie
- przeciwdziała zaburzeniom snu, relaksuje umysł, znosi stany niepokoju, frustracji, wprowadzając spokój i opanowanie
- łagodząco na swędzenie (ospa wietrzna, użądlenia owadów) oraz na problemy skórne pochodzenia alergicznego lub zakaźnego, regenerująco na skórę – goi i łagodzi podrażnienia (wspomaga i przyspiesza dzielenie się komórek skóry)
- normalizująco na poziom cukru we krwi, wydalanego przez wątrobę
- owadobójczo i odstraszająco na owady (jest popularnym środkiem na mole)
Właściwości olejku eterycznego z lawendy wąskolistnej
- uspokajające
- hipotensyjne (przeciwnadciśnieniowe)
- antyseptyczne (odkażające)
- przeciwgrzybiczne
- przeciwbólowe
- przeciwnowotworowe
- przeciwdrgawkowe
- przeciwzakrzepowe
- przeciwzapalne
- redukujące tłuszcz i cholesterol
- przeciwskurczowe
- wiatropędne
Jak stosować olejek lawendowy?
- DYFUZJA / INHALACJA: prosto z dłoni, buteleczki lub z dyfuzora w przypadku problemów z zasypianiem, koncentracją, opanowaniem silnych emocji
- MASAŻ: całego ciała (łatwiej rozprowadzić po całym ciele, mieszając z olejem roślinnym), stóp (1-2 krople bez potrzeby rozcieńczania w oleju), spiętych mięśni (wmasuj, rozciągając i odpuszczając stres)
- MIEJSCOWO: na skronie i kark w celu utrzymania i wzmocnienia koncentracji
- KOSMETYK: kilka kropli dodaj do kremu, balsamu i serum, aby poprawić wygląd skóry, ukoić stany zapalne, zmniejszyć przetłuszczanie się, przyspieszyć proces gojenia się uszkodzeń skóry. Możesz również posmarować skórę wokół oczu czy w miejscu problematycznym bezpośrednio olejkiem, uważając, by nie dostał się do oczu
- USUWANIE MAKIJAŻU: 1-2 krople olejku lawendowego nałóż na wacik i delikatnie zmyj makijaż
- DEZODORANT: 2-4 krople wmasuj delikatnie paznokciami w pachy
- POMADKA: nawilżająca i regenerująca – 1 kroplę zmieszaj z odrobiną roślinnego oleju nawilżającego (np. jojoba, kokosowy) i wmasuj w usta
- SERUM DO PAZNOKCI: nawilżające i regenerujące – podaj kilka kropli bezpośrednio lub zmieszaj z odrobiną roślinnego oleju nawilżającego (np. jojoba, kokosowy) i wsmaruj w paznokcie i skórki
- ODŻYWKA DO WŁOSÓW: nawilżająca i regenerująca – kilka kropli wmasuj w skórę głowy i w koncówki włosów
- KĄPIEL: odprężająca, nawilżająca, pro-zdrowotna – kilka kropli zmieszaj z solą Epsom i ciepłą wodą lub olejem roślinnym i taki roztwór dodaj do kąpieli
- KOMPRESY / PRZEMYWANIE: w celu wspomagania leczenia ran, odleżyn, blizn, popękanej skóry (do przemywania użyć najpierw czystej wody)
- DOUSTNIE: 1-2 krople olejku Lavender+ 15 minut przed posiłkiem znacznie zmniejszy apetyt – olejki Young Living jako jedne z nielicznych na świecie są bezpieczne do stosowania wewnętrznego. Możesz również dodać kroplę lub dwie do lemoniady, czekolady, lodów i wielu innych deserów i posiłków (najlepiej nie gorących, żeby nie naruszyć delikatnej formuły olejku)
- ANTYMOLOWY ODŚWIEŻACZ DO UBRAŃ – daj kilka kropli na chusteczkę lub bambusowy wacik i włóż go między ubrania. Do butelki z atomizerem (~200 ml) wlej 2-5 kropli olejku, porządnie wstrząśnij i spsikaj ubrania.
